Món bánh phu thê (hay còn gọi là bánh xu xuê) đặc sắc này xuất phát từ làng Đình Bảng xưa, nay là phường Đình Bảng, TP Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh. Có nhiều truyền thuyết gắn liền với sự tích ra đời bánh phu thê, nhưng phổ biến nhất là câu chuyện về một lần Vua Lý Anh Tông xuất chinh đánh trận, người vợ của ngài thương chồng vất vả nên đã tự mình vào bếp chế biến một món bánh ngon để dâng lên. Vua ăn thấy ngon, ngài cảm động và đặt tên cho món bánh này là bánh “phu thê” ngụ ý tình cảm vợ chồng keo sơn, gắn bó. Kể từ đó tới nay, bánh phu thê đã trở thành biểu tượng của tình yêu, lòng trung hiếu và hạnh phúc gia đình.
Thoạt nhìn bên ngoài, chiếc bánh phu thê là sự tổng hòa của các yếu tố âm dương ngũ hành: Ruột trắng, nhân vàng, hai vỏ xanh úp lại buộc bằng sợi dây sơn hồng. Điều ấy khiến cho chiếc bánh trở thành lễ vật quen thuộc lên bàn thờ tổ tiên mỗi khi Tết đến xuân về, đất trời giao hòa, tinh hoa hội tụ, con người hướng đến sự trọn vẹn, sum vầy.
    |
 |
Bánh phu thê là đặc sản nổi tiếng ở phường Đình Bảng, TP Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh.
|
Chiếc bánh tưởng chừng đơn sơ, giản dị nhưng để làm ra chúng lại hết sức kỳ công. Để tạo ra bánh phu thê ngon nhất tại Đình Bảng, người làm bánh ưa chuộng gạo nếp cái hoa vàng thơm ngon đặc trưng. Quy trình bắt đầu bằng việc vo sạch và làm ráo nước gạo nếp. Mặc dù có sẵn công nghệ máy xay, người dân nơi đây chia sẻ rằng, bí quyết quan trọng là phải sử dụng lối giã gạo truyền thống bằng cối. Điều đó giúp họ dễ dàng lọc hết tinh bột, chỉ giữ lại khoảng 0,4kg tinh bột từ 1kg gạo nếp cái hoa vàng. Bột lọc đó lúc này mới đem xay thật nhuyễn rồi phơi khô để qua 15 ngày mới dùng làm bánh, nếu làm ngay bánh sẽ nát.
Để tạo màu vàng đẹp mắt cho bánh phu thê, người dân Đình Bảng sử dụng hoa dành dành phơi khô, sau đó ngâm vào nước sôi để thu được nước màu vàng nhuộm màu cho vỏ bánh. Bên trong, người thợ làm bánh trộn lẫn những sợi đu đủ nhỏ, tạo cảm giác giòn sần sật. Nhân bánh làm từ đỗ xanh nghiền mịn kết hợp với đường và dừa sợi tạo độ thơm, bùi. Bánh phu thê Bắc Ninh thường được cắt thành 4 miếng đều nhau, với 4 hạt sen ở 4 góc bánh. Khi thưởng thức, không ai không bị chinh phục bởi sự hài hòa thanh tao của chiếc bánh nhỏ.
Ngày nay, người dân dường như ưa chuộng bánh kẹo ngoại nhập, được sản xuất đại trà, công nghiệp hơn những loại bánh cổ truyền như bánh phu thê. Thế nhưng, dấu ấn văn hóa truyền thống và biểu tượng cho tình nghĩa mặn nồng nơi bánh phu thê vẫn mãi là giá trị quý giá từ ngàn xưa, không gì có thể thay đổi được.
MỘC MIÊN
*Mời bạn đọc vào chuyên mục Văn hóa xem các tin, bài liên quan.